Budowa gitary

Jak zbudowana jest gitara?

Od tego pytania wypadałoby zacząć swoją przygodę z tymże instrumentem. Jaka jest gitara każdy widzi. Każda osoba zabierająca się za grę powinna wyszczególnić w jej budowie kilka lub kilkanaście podstawowych elementów. Poważny gitarzysta i poważna gitarzystka muszą znać podstawowe pojęcia. Przede wszystkim po to, by dobrze zrozumieć pozostałe artykuły oraz aby nie pogubić się podczas rozmowy z innymi gitarzystkami lub gitarzystami.

W dalszej części opisana zostanie w szczególności budowa gitary akustycznej i klasycznej. Dlaczego? Ano dlatego, że w budowie gitary elektrycznej znajdują się elementy nieobecne z zwykłych gitarach bezprzewodowych. Budowa popularnych elektryków zostanie opisana w oddzielnym artykule. Pomimo różnic w budowie należy zapamiętać, że głównym źródłem dźwięku jest drgająca struna. Warto wiedzieć, że drganie jakiegoś elementu (lub powietrza) to podstawa brzmienia każdego instrumentu muzycznego. Przy bębnie drga membrana, przy klarnecie słup powietrza, a przy naszej gitarze struna.

Struna

Jeżeli mamy gitarę akustyczną lub klasyczną to możemy z dużym prawdowpodobieństwem stwierdzić, że ma ona 6 strun. Są oczywiście wyjątki, na przykład wtedy, gdy jedna lub więcej strun jest urwanych. Takimi przypadkami nie będziemy się zajmować. Jeżeli struna jest przymocowana na obu końcach i jest odpowiednio naciągnięta to może wydawać dźwięki (nienaciągnięta też wydaje, ale nie dają one takiej radości). W gitarze jeden z końców struny opiera się na siodełku, drugi zaś na mostku. Wysokość dźwięków wydobywanych z instrumentu zależy od częstotliwości drgań poszczególnych strun. Częstotliwość zaś zależy głównie od siły naciągu. Jest jeszcze druga zależność, a mianowicie zależność między częstotliwością, a odległośią pomiędzy węzłami fali, czyli mówiąc prościej długością struny. Na ten element nie mamy jednak żadnego wpływu, bo nikt nie w warunkach domowych nie przestawia siodełka ani mostka. Co prawda podczas gry skracamy długość fali dociskając strunę do progu, ale nie ingerujemy wtedy w samą budowę instrumentu. Przez długość fali należy rozumieć nie długość całej struny, ale jej część, która wykonuje drgania. Jednym z końców fali nie jest więc punkt, w którym struna jest zawiązana, lecz punkt, w którym struna jest przyciśnięta do podłoża (siodełko, próg lub kapodaster). Struny mocowane są na maszynkach stroikowych, zwanych czasem stroikami lub kluczami. To właśnie za ich pomocą regulujemy naciąg i zarazem wysokość dźwięku. Na wysokość dźwięku pośrednio ma też wpływ grubość. Im grubsza jest struna, tym większa jest jej masa, większa energia drgań oraz inna sprężystość tejże struny. Pomijając mechanizmy fizyczne konsekwencją powyższego jest to, że grubsze struny trzeba silniej napiąć, aby uzyskać tę samą wysokość dźwięku.

W jaki sposób człowiek odbiera dźwięki wytworzone przez instrument? Drgające struny wprawiają w drgania powietrze, drgające powietrze wprawia w drgania błonę bębenkową w uchu, tam młoteczek, kowadełko i strzemiączko wzmacniają drgania i przekazują dalej. Po szczegóły dlaszego etapu przetwarzania dźwięku i budowy narządu słuchu odsyłam do książek biologicznych.

Powróćmy jeszcze na chwilę do wysokości dźwięków pustych strun. W standardowym stroju gitary poszczególne struny pokrywają się z konkretnymi wysokościami dźwięków. Najgrubsza struna to dźwięk E (zwany także E6, bo to szósta struna licząc od najcieńszej). Kolejna struna, licząc od najgrubszej, to A (A5), potem kolejno: D (D4), G (G3), H (H2), E (E1).

Warto zapamiętać, że struny też mogą być różne i to nie ze względu na długość. Ze względu na materiał wykonania dzielimy je na metalowe (lub z metalową owijką) i nylonowe. W gitarze akustycznej wszystkie struny są metalowe lub takie, które posiadają metalową owijkę, w gitarze klasycznej zwykle trzy najcieńsze struny są nylonowe, trzy grubsze metalowe lub z metalową owijką. Warto wspomnieć w tym miejscu, że trzy najcieńsze struny zwane są strunami wiolinowymi, natomiast trzy najgrubsze strunami basowymi. Oprócz długości i wykorzystanego materiału należy pamiętać o tym, że struny mogą mieć różne grubości. Temat strun, a w szczególności sposób ich zakładania i wykorzystania w grze zostanie opisany dokładniej w oddzielnych artykułach.

Pudło rezonansowe

Pudło rezonansowe jest elementem, który objętościowo zajmuje najwięcej miejsca w gitarach klasycznych i akustycznych. Jego zadanie polega na wzmacnianiu drgań pochodzących od strun. Przy czym im większa powierzchnia pudła, tym większe wzmocnienie. Wielu gitarzystom ten element gitary pozwala po części spełnić swoje marzenia bycia perkusistą i w takim też celu pudła używa. Aby przekonać się o zasadności stosowania pudła rezonansowego wystarczy szarpnąć struny gitary akustycznej, a następnie szarpnąć struny gitary elektrycznej, która takiego pudła nie posiada (oczywiście nie podłączając gitary elektrycznej do prądu!). Gitara akustyczna jest zdecydowanie głośniejsza. Dlaczego tak jest? Zasada działania pudła rezonansowego może się wydać dość prosta dla kogoś, kto choć trochę słyszał o fizyce i zjawisku rezonansu. Jak już wiemy, drgająca struna powoduje, że zaczyna drgać powietrze, między innymi powietrze zgromadzone w pudle rezonansowym. Takie drganie nazywamy falą dźwiękową. Co więcej, struna po wytworzeniu tych fal ciągle drga, a kolejne fale przez nią wytwarzane mogą nakładać się z falami z pudła rezonansowego. Takie nakładanie się fal sprawia, że fala wynikowa zwiększa się (kolejne pobudzenia zwiększają amplitudę fali). Dźwięki dzięki takiemu zjawisku stają się głośniejsze. Warto przypomnieć w tym momencie o zjawisku zachowania energii, bo niektórrzy mogą pomyśleć, że pudło jest swego rodzaju wzmacniaczem nie potrzebującym do działania prądu. Pudło rezonansowe energii nie wytarza, więc w którymś miejscu tę energię musimy tracić. W którym? Wytłumaczenie jest proste: gdy zamontujemy pudło rezonansowe drgania strun szybciej gasną. Obecność pudła rezonansowego sprawia, że drgania są głośniejsze, ale krótsze, bez pudła drgania są dłuższe, ale nie tak głośne. Należałoby jeszcze w tym momencie wspomnieć, że część generowanych drgań znajduje się poza obszarem słyszalności człowieka. Przez to możemy odczuć (ale tylko odczuć!), że dźwięk z pudłem rezonansowym "wydaje" się dłuższy.

Gryf

Gryf to miejsce, które najczęściej będziemy dotykać podczas naszej gry (no może poza strunami). To właśnie tutaj umieszczone są progi, które sprawiają, że element czynny (drgający) struny ulega skróceniu powodując zmianę dźwięku. Dociskając strunę sprawiamy, że jeden z jej węzłów fali przenosi się na próg. W takim przypadku struna nie drga cała swoją długością, tylko długością od progu do mostka. Na gryfie zwykle umieszczone są pewne oznaczenia, które pozwalają szybciej odnaleźć konkretny próg. Zwykle takie oznaczenia znajdują się na piątym, siódmym i dwunastym progu, ale nie ma na to reguły i każdą gitarę należy rozpoznać indywidualnie.

Progi

Progi są to poprzeczki umieszczone na gryfie. Ich rozmieszczenie i położenie nie jest przypadkowe. Dociśnięcie struny w idealnym przypadku na konkretnym progu powinno spowodować podwyższenie dźwięku struny o jeden półton (sekundę małą mówiąc językiem interwałów) względem progu poprzedniego (lub siodełka, jeżeli jest to pierwszy próg). Jeżeli zatem pusta struna wydaje dźwięk E, to dociśnięcie struny tak, aby opierała się ona na pierwszym progu spowoduje podwyższenie dźwięku o jeden półton - otrzymamy dźwięk F. Dociśnięcie struny przed drugim progiem pozwala otrzymać dźwięk Fis, trzeci próg to G i tak dalej. W branży gitarzystów i muzyków zwykle mówi się o naciskaniu struny "na" progu. W rzeczywistości dociskamy ją nieco przed konkretnym progiem, żeby palcem nie tłumić brzmienia, ewentualnie, żeby te palce przy akordzie nam się na gryfie jakoś zmieściły. Inna rzecz, to dla wielbicieli matematyki, że poprzeczki, czyli progi, umieszczone są według jasnego wzoru. Znów dla przykłady przyjrzyjmy się strunie E. Jeżeli umieścimy próg dokładnie w połowie, to dociśnięcie do niego struny spowoduje powstanie także dźwięku E, ale oktawę wyżej. Wyrażając tę wartość liczbowo jest to częstotliwość dokładnie dwa razy większa niż częstotliwość pustej struny. Co więcej, odległość każdego kolejnego progu od poprzedniego też może być wyrażona wzorem, a odległości pomiędzy progami zachowują się w sposób logarytmiczny. Jeżeli odległość pomiędzy siodełkiem a pierwszym progiem wynosi x, to odległość między pierwszym i drugim progiem wynosi w przybliżeniu x/1,06. Ta wartość 1,06 jest przybliżeniem, bo dokładnie jest to pierwiastek dwunastego stopnia z 2. Reasumując: co 12 progów częstotliwość dźwięku zwiększa się dwukrotnie, natomiast dlugość części drgającej struny po dociśnięciu do 12. progu zmniejsza się dwukrotnie.

Maszynki stroikowe, stroiki lub klucze

Głównym zadaniem tych elementów jest umożliwienie regulacji naciągu strun, a w konsekwencji wysokości dźwięku. Dobra maszynka stroikowa powinna trzymać strój, te niskiej jakości potrafią delikatnie zmieniać swoje położenie podczas grania powodując rozstrajanie się instrumentu. Obsługa tego elementu jest prosta: zaczepiamy struny i kręcimy pokrętłem. Należy uważać tylko na jedną rzecz - nie wolno kręcić za długo, bo można zerwać strunę. Co warte podkreślenia, zerwanie struny przy pomocy maszynki stroikowej nie wymaga wielkiego wysiłku ze strony zrywającego.

Inne elementy

Oprócz podstawowych elementów zaprezentowanych do tej pory w gitarze można jeszcze wyróżnić:

Główkę - jest to miejsce na końcu gryfu, do którego przytwierdzone są maszynki stroikowe.

Siodełko - miejsce oparcia strun na końcu gryfu, drugim miejscem oparcia jest mostek.

Mostek - miejsce oparcia strun na pudle rezonansowym, z drugiej strony struny opierają się o siodełko. To tutaj przywiązujemy/przytwierdzamy struny podczas ich zakładania. Drugi koniec mocujemy na maszynce stroikowej i regulujemy naciąg.

Podstrunnica - jak sama nazwa wskazuje jest to element gryfu znajdujący się pod strunami. Do podstrunnicy przymocowane są progi.



facebook

Szukaj z google:

Na skróty:

TransponowaniePrzetransponuj akordy do dowolnej tonacji: Transponowanie akordów
Wyszukiwanie akorduZnajdź nazwę akordu na podstawie dźwięków składowych: Wyszukiwanie akordów
Generowanie akordu MIDIWygeneruj dźwięk/akord midi na podstawie wybranych klawiszy fortepianu: Generowanie dźwięków/akordów MIDI
Test słuchuZbadaj swój słuch w zakresie rozpoznawania różnic częstotliwości lub sprawdź zdolność słyszenia wysokich częstotliwości.
Napisz wiadomośćPytania, zgłoszenia związane z prawami autorskimi (blokowanie i udostępnianie pełnych tektów): Formularz kontaktowy
Zespoły naszych użytkownikówZobacz zespoły naszych użytkowników lub dodaj swój: Zespoły naszych użytkowników
InformacjaZobacz piosenki oczekujące na akceptację: Poczekalnia
InformacjaZapoznaj się z polityką prywatności na stronie: Polityka prywatności

Reklama:

Aby umieścić reklamę na stronie CDur.pl skontaktuj się z redakcją korzystając z formularza

PDProgs 2010
CDur.pl - Chwyty na gitarę, akordy na keyboard.